sexta-feira, 20 de maio de 2011

«Ilargi amandrea, abuela luna»: os Bascos e a Lua

Iratargi, amandre ona,
Zeruan ze barri?
Zeruan barri ona
Orañ eta beti (Oñati)

(Luna, amada abuela, ¿qué hay de nuevo en el cielo?
En el cielo buena nueva, tanto ahora como siempre.)

He aquí las variantes de la propia ilargi: illargi, ilargi, ilhargi, ilazki; iratargi, iratagi, iretargi, idetargi, irangi, irarki, iragi. Es este último nombre, por cierto, el más antiguo que encontramos mencionado en un escrito: Vocant itaque Vascones caelum, cerua; terram, lurra; solem, eguzquia; Lunam irarguia; stellam, izarra (Marineo Siculo).

Josu Naberan, Antzinako Euskaldunen Ilargi-Egutegia (El antiguo calendario lunar vasco), Donostia, Basandere Argitaletxea, 2003, p. 204.